De bewoners van de Efteling-attractie Droomvlucht zijn sinds kort niet meer alleen maar wit; verschillende elfjes hebben een zwarte huidskleur gekregen. “We hebben deze keuze gemaakt omdat we het belangrijk vinden dat al onze gasten, en met name kinderen, zich kunnen herkennen in de karakters van de Efteling”, vertelt Steven van Gils, woordvoerder van de Efteling. Op sociale media ontstond na het aankondigen van de veranderingen direct al een hoop ophef.
Een week geleden openende de Efteling de vernieuwde Droomvlucht, de populaire attractie was sinds oktober namelijk gesloten voor groot onderhoud. Naast technische veranderingen en een vernieuwd decor kregen de elfjes ook een opknapbeurt. Elf elfjes kregen een andere huidskleur, dit om de attractie meer divers en inclusief te maken. “Tijdens een rit in Droomvlucht kom je terecht in een droomwereld vol elfen, faunen en trollen. We willen dat iedereen zich onderdeel kan voelen van deze wereld”, vertelt de woordvoerder. Naast de Droomvlucht zijn er meerdere attracties die de Efteling heeft aangepast om het park inclusiever te maken. In 2021 sloot Monsieur Cannibale na 33 jaar de deuren: volgens critici en bezoekers was het zwarte figuur met dikke lippen, een pollepel in de neus en vooruitstekende tanden een problematisch stereotyperend karikatuur.
Negatieve reacties
Op sociale media ontstond meteen commotie na de aankondiging van de veranderingen van de elfjes. Velen zijn het niet eens met de aanpassingen.
“Natuurlijk hebben we ook de negatieve reacties gezien. Er zijn altijd verschillende meningen. Daarom kijken we naar wat het beste bij de Efteling past. Deze aanpassing voelt voor ons goed en niet meer dan normaal”, aldus Efteling woordvoerder Steven van Gils.
Diversiteit en inclusie is iets waar ze bij de Efteling de afgelopen tijd steeds meer mee bezig zijn. “In de jaren hiervoor heeft dit onbewust nooit een plek gekregen in de verhalen die we willen vertellen. Dat waren dan ook andere tijden. We willen in de toekomst ernaar streven dat dit onbewust wél wordt meegenomen in ontwerp en realisatie van nieuwe producten. Dat heeft onze aandacht. Bij Droomvlucht kiezen we er nu voor om bewust een aanpassing te doen”, vertelt Steven van Gils.
Deze negatieve reacties hebben volgens inclusiespecialist Barbara Oud weldegelijk een reden. “Mensen denken dat hen iets wordt afgenomen, ze voelen zich bedreigd of hebben het gevoel dat ze straks zelf minder thuis zijn in Nederland. Op dit moment is social media een plek waar mensen voor of tegen zijn. Dat zie je bij alles wat te maken heeft met diversiteit en inclusie, zoals gender en seksuele diversiteit. In dit geval over huidskleur en etnische diversiteit.” Diversiteit- en inclusie specialist Chanel Matil Lodik denkt hier hetzelfde over: “Het is een vals gevoel van iets moeten inleveren. Witte mensen zijn zo gewend de norm te zijn, dat wanneer er aan die norm getornd wordt, zij zich bedreigd voelen en denken dat anderen iets van ze inpikken.”
De urgentie van diversiteit en inclusie
Dat we in de maatschappij bewust bezig zijn met diversiteit en inclusie is volgens Barbara erg belangrijk. “Op het moment dat we onze maatschappij meer inclusief maken, zorgt dit voor meer erkenning en herkenning bij mensen die niet wit zijn. Het heeft bijvoorbeeld ontzettend veel waarde dat er inclusie en diversiteit zit in kinderfilms zoals Encanto, een film over een Colombiaanse familie. Op social media zie je video’s langskomen waar kinderen zichzelf herkennen in de personages van Encanto, dit heeft ontzettend veel waarde. Dat geldt ook voor de droomvlucht en vergelijkbare beelden en verhalen. Het is ontzettend belangrijk dat we daar in de toekomst meer diversiteit in gaan zien. Het zorgt er namelijk voor dat gekleurde mensen zich meer thuis voelen in de samenleving.”
Diversiteit is niet alleen in media van belang. “Iemand van kleur zei tegen mij ‘als ik een pleister op doe, is dat eigenlijk altijd een witte huidskleur pleister. Ik word er dan telkens aan herinnerd dat ik anders ben dan de norm in Nederland.’ Om in de richting te gaan van een inclusievere samenleving, moeten we luisteren naar de ervaring van mensen van kleur. Daar moeten we vervolgens iets mee doen om te zorgen dat het beter wordt’’, vertelt Barbara.
Bewustwording
Bewustwording is volgens Barbara de eerste stap. “Veel dingen doen wij onbewust. We kunnen allemaal goede bedoelingen hebben, maar als ons onderbewuste er niet voor zorgt dat we inclusief of divers bezig zijn, komen we alsnog niet zo heel ver.” Barbara denkt dat we deze manier van denken overal in kunnen doorvoeren. “De eerste stap is om te kijken in hoeverre iets divers is: representeert het onze samenleving? Daarna kijk je of dat bepaalde iets ook inclusief is. Je kunt bijvoorbeeld naar gemeentes en organisaties kijken. Hoe zit het daar met diversiteit, voelen mensen zich vrij om zichzelf te zijn, kan je open en vrij jezelf zijn.” Volgens Barbara is het van belang dat we de waarde op het gebied van inclusie verder uitlichten. “Er zijn heel veel negatieve reacties en we kunnen daar heel veel aandacht aan besteden, maar we kunnen ook kijken naar de vraag: waarom is het belangrijk dat er meer diversiteit is in de maatschappij, en waarom is het belangrijk dat mensen zichzelf herkennen.”
“De realiteit is dat de samenleving divers is, en dat we naar een inclusieve samenleving toe moeten. Dit soort dingen leveren daar een grote bijdrage aan. Misschien is het niet zo erg dat het nu schuurt, maar is het gewoon een fase waar we doorheen moeten om ervoor te zorgen dat het water meer gaat glanzen”, aldus Barbara.