In Nederland verdienen vrouwen nog steeds gemiddeld 13 procent minder dan mannen. Ondanks dat er al jaren wordt gestreden voor gelijke beloning, blijft de loonkloof een hardnekkig probleem. Het recente onderzoek van Global Gender Gap Report suggereert dat de loonkloof pas in 2086 zal zijn gedicht. Maar wat zijn eigenlijk de oorzaken van deze kloof en zijn er manieren om dit proces te versnellen?
Babyboete
De loonkloof tussen mannen en vrouwen wordt berekend op basis van het gemiddelde uurloon, waarbij rekening wordt gehouden met verschillen in het aantal gewerkte uren tussen mannen en vrouwen. Het is niet toegestaan om iemand minder per uur te betalen alleen omdat diegene in deeltijd werkt. Toch zijn er verklarende factoren zoals opleiding, sector en positie die de loonkloof deels kunnen verklaren.
“Het is echter opvallend dat vrouwen gemiddeld hoger opgeleid zijn met 41,6 procent dan mannen met 40,1 procent, maar toch minder verdienen”, verteld Felicia van Andel Redacteur Werk bij Women Inc, een belangenorganisatie die zich inzet voor gelijke kansen voor vrouwen in de samenleving. “Dit heeft voornamelijk te maken met de heersende moederschap ideologie en de ‘babyboete’; waarbij van moeders wordt verwacht dat zij minder gaan werken en dus ook minder verdienen, terwijl vaders bijna altijd in dezelfde mate blijven werken.”
Stereotypes
Wat Women Inc. als grootste uitdaging ziet zijn de stereotypen; het hardnekkige idee dat vrouwen beter kunnen zorgen. “Dit zie je ook terug in de media, waar vrouwen vaak als moederfiguur worden neergezet en verantwoordelijk worden gehouden voor zorgtaken, terwijl mannen vaak als onhandig en onbekwaam worden afgeschilderd. Deze verdeling wordt heel vaak bevestigd en merk je ook bijvoorbeeld in sollicitaties, waarbij vrouwen vaak gevraagd wordt naar hun kinderwens, terwijl mannen deze vraag zelden krijgen.
Stereotypen zijn hardnekkig en vormen een uitdaging in beleid en wetgeving. Vrouwen krijgen bijvoorbeeld veel langer verlof dan mannen. Het liefst willen we ouders aan het begin dezelfde start geven, zodat ze beide wennen aan de zorgtaken en deze kunnen verdelen. Op die manier leggen we een gelijkwaardige basis voor de toekomst en kunnen carrières meer gelijkwaardig verlopen.
Aan de andere kant zitten mannen ook vaak vast in de ‘voltijd klem’, waarbij ze geen ruimte krijgen om meer tijd aan zorgtaken te besteden. Het doorbreken van dit taboe is moeilijk, maar we zien het als een grote uitdaging om gelijke werk-zorgkansen te creëren. Daarnaast willen we werkgevers aanspreken om zoveel mogelijk te faciliteren en te laten zien dat ze gelijke beloning bieden in hun bedrijf”, aldus Felicia.
Meer werken
Dat vrouwen meer gaan werken is volgens Kea Tijdens, medeoprichter en voormalig researchcoördinator Loonwijzer niet de oplossing. “De veronderstelling dat de loonkloof tussen mannen en vrouwen vanzelf zal verdwijnen naarmate vrouwen meer gaan werken, klopt niet. De reden hiervoor is dat vrouwen, naast hun betaalde baan, vaak nog een groot deel van het onbetaalde werk thuis op zich nemen. Bovendien werken vrouwen in Nederland nog steeds veel in deeltijd, wat hen verder benadeelt op het gebied van beloning.
Nederland is zelfs koploper in Europa als het gaat om deeltijdwerk. Het is daarbij interessant om te kijken naar de verdeling van vrije tijd tussen mannen en vrouwen, waarbij betaalde en onbetaalde arbeid bij elkaar worden opgeteld. Het blijkt dat mannen in veel landen aanzienlijk meer vrije tijd hebben dan vrouwen, doordat zij meer uren werken en minder huishoudelijke taken op zich nemen”, aldus Kea Tijdens.
Kloof dichten
Beleid speelt een cruciale rol bij het aanpakken van de loonkloof vindt Felicia: “Als bedrijven worden gedwongen om gelijke beloning te tonen door middel van onderzoek, kan dat al een grote stap vooruit zijn. Er zijn regels opgesteld om te voorkomen dat werkgevers vragen naar het laatst verdiende salaris, wat vaak leidt tot ongelijke beloning. Het zou echter nog beter zijn als bedrijven zelf het belang van gelijke beloning inzien en daar actief naar streven. Er zijn werkgevers die dit doen en door middel van onderzoek hebben laten zien dat de loonkloof kan worden verminderd. Maar niet alle werkgevers zullen dit uit zichzelf doen, dus soms is enige vorm van dwang nodig.”
Kea Tijdens vindt dat het doorbreken van de segregatie op de arbeidsmarkt is een belangrijke stap is om de loonkloof tussen mannen en vrouwen te dichten. “Het beperken van topinkomens en het verhogen van het minimumloon zijn enkele maatregelen die kunnen helpen om meer balans te creëren in de beloningsverdeling. Daarnaast is het belangrijk om vrouwen meer kansen te geven in technische beroepen, waar hogere lonen worden uitbetaald. Door beleid te ontwikkelen dat vrouwen voorrang geeft bij gelijke geschiktheid, kan de loonkloof op de arbeidsmarkt verkleind worden.”