Een gemiddelde Nederlander eet gemiddeld 76 kilo vlees en nuttigt 304 liter zuivel per jaar, meldt de Universiteit van Wageningen. De jaarlijkse terugkerende campagne ‘De Nationale week zonder vlees & zuivel’ wil hier iets aan veranderen. In deze week (6-12 maart) wil de stichting de consument bewust maken over wat we eten. Hoe gaat dit in de toekomst zijn?
Bas van den Biggelaar, ambassadeur van de week zonder vlees & zuivel, vindt het een ontzettend goed initiatief. “Van mij hoeft niemand vegetariër te worden, ik denk alleen dat het de afgelopen jaren belangrijker is geworden om ermee bezig te zijn.”
De hoeveelheid vlees die momenteel gekocht wordt is twee keer zoveel als vijftig jaar geleden, meldt Milieu Centraal. Met als gevolg dat veertig procent van de broeikasgassen vrijkomen door het produceren van het voedsel. “Er wordt wereldwijd te veel vlees geproduceerd”, vertelt Margot van Hout, de woordvoerster van de week zonder vlees en zuivel. Deze week bestaat sinds 2018 en is ontstaan omdat de organisatie Nederlanders bewuster willen maken van de impact dat vlees heeft op het klimaat. Sinds afgelopen jaar is daar ook zuivel aan toegevoegd. Margot van Hout: “Het uiteindelijke doel is om een week lang met elkaar de uitdaging aan te gaan. Dit om daarbij op langere termijn gedragsverandering te stimuleren en een flexitarisch eetpatroon te ontwikkelen.”
Gezondheid
Heeft het eigenlijk invloed op je gezondheid als je je eetpatroon hierop aanpast? Deze vraag werd gesteld aan Suzanne Oomen, diëtiste Beter eten Brabant. “Het niet eten van vlees is niet direct schadelijk, maar de voedingsstoffen die in vlees zitten moet je wel goed vervangen.”
De meeste vleesvervangers bevatten wel veel eiwitten. Toch zijn er ook veel vegaproducten die veel zout en verzadigd vet bevatten, meldt het Voedingscentrum. Dit heeft vooral te maken met het op smaak brengen van het vlees. Fabrikanten kunnen vegavlees een smaak geven door middel van kruiden, specerijen en smaakversterkende zout. Vegetarisch eten is dus niet altijd een gezondere optie.
Vorige jaar is aan de week zonder vlees ook zuivel toegevoegd. “Zuivel bevat veel calcium en dit is ontzettend belangrijk voor het menselijk lichaam.” Diëtiste Suzanne Oomen legt uit dat je calcium ook kunt binnenkrijgen door het eten van andere producten zoals groenten. “Het probleem is alleen dat je hier héél veel van moet eten wil je de juiste hoeveelheid binnen krijgen”. Je kan dus daadwerkelijk zonder vlees en zuivel gezond leven, zolang je maar goed de verpakkingen checkt op de juiste voedingsstoffen.
Duurzaam
Dit jaar is al de zesde editie van deze campagne. Er zijn ondertussen ook al enorme cijfers bekend. Als je een week zou deelnemen bespaart een individu al 193 liter water en dat staat gelijk aan tachtig kilometer autorijden. In 2022 deden maar liefst 2,7 miljoen Nederlanders mee aan dit initiatief, dit waren één op de vijf Nederlanders. Margot van Hout: “Na deze week gaf 87 procent aan dat ze bereid zijn minder vlees te eten en 73 procent minder zuivel te nuttigen.”
De voedselindustrie is een enorme belasting op het milieu en heeft grote invloed op dierenwelzijn. Maar liefst zestig procent van het voedsel bestaat uit dierlijke producten en dertig procent uit plantaardig. “Dit cijfer willen wij als initiatiefnemers omdraaien”, zegt Margot. Het produceren van voedsel voor dieren verbruikt veel water, energie en grondstoffen, wat leidt tot meer Co2-uitstoot, vervuiling en het verlies van de biodiversiteit. ”
Een ding waar ik echt tegenaan loop is dat er steeds meer vegetarische vervangers zijn, maar dat in deze vervangers weer andere niet duurzame vervangers zitten zoals kokos. In hoeverre bezuinigen we dan echt?”, vertelt Bas van den Biggelaar. “Daarnaast is er ook ontzettend veel transport. Ik vind het vreemd dat het lijkt alsof Nederland meer vlees produceert voor het buitenland, dan dat het daadwerkelijk in Nederland blijft. Het gaat puur om geld en handel.”
Toekomst
Er worden langzamerhand steeds meer maatregelen genomen om het vleesgebruik te minimaliseren en te verminderen. Denk bijvoorbeeld aan vleesvervangers en vegadiëten. Met als gevolg dat mogelijk andere landen zich in de toekomst ook aansluiten bij deze beweging om het vleesgebruik te verminderen.
Van den Biggelaar: “Het is misschien nu maar een week, maar ik denk dat alle aandacht helpt. Er zijn mensen die het probleem niet willen zien of zich vasthouden aan tradities, maar ik denk tegelijkertijd dat er veel mensen zijn die het graag anders willen doen. Het is een andere manier van denken en ergens anders voor openstaan.”
Hoewel het moeilijk te voorspellen is hoe het vlees- en zuivelgebruik er in de toekomst uit gaat zien, hopen de initiatiefnemers van deze week dat de campagne in de toekomst helemaal niet meer nodig gaat zijn. “We zien nu al dat iedereen van jong tot oud meedoet en hopen dat dit de komende jaren doorzet in het bewuster maken van hun eetgedrag.” Ook Bas blijft voorlopig nog twee tot drie keer in de week vlees eten, maar vindt het vooral belangrijk dat het van een duurzame bron komt en dat er bij stilgestaan wordt