Hoewel de discussie anders is dan in Amerika, staat de toekomst van TikTok ook in Nederland op het spel. Stichting Take Back Your Privacy vecht al jaren tegen de app, en merkt dat er steeds meer bewustwording komt. Voor een algeheel verbod pleiten ze echter niet: “Wij zien liever dat de app verandert.”
Door Jip Schrijvers
TikTok ligt onder vuur. CEO Shou Zi Chew kreeg het vorige week flink te verduren tijdens een hoorzitting bij het Huis van Afgevaardigden in de Verenigde Staten. De toekomst van zijn app staat daar namelijk op het spel. The Wall Street Journal meldde medio maart dat de Amerikaanse regering met een verbod dreigt als de Chinese eigenaars hun belangen niet verkopen.
TikTok heeft de afgelopen jaren een ongelofelijke groeispurt meegemaakt in Nederland. “In Nederland zijn er momenteel 6,5 miljoen gebruikers, waarvan er 5,5 miljoen per maand actief zijn”, stelt TikTok-expert Joey Scheufler. De app had eerst vooral aanzien onder jongeren, maar is volgens Scheufler nu echt mainstream geworden. Dat betekent ook dat er meer commercie in omgaat. Zijn bedrijf PRAPPERS helpt bedrijven met TikTok-strategieën, en is daarin Nederlands grootste. “Jaren geleden waren bedrijven nog veel aan het testen. Nu verschuiven ze budgetten van TV of Instagram naar TikTok, dat gebeurt heel veel.”
De Nederlandse stichting Take Back Your Privacy hielp het Amerikaanse congres tijdens de hoorzitting. “Via onze advocaten hebben we input kunnen leveren aan de commissie”, vertelt voorzitter Friederike van der Jagt. Ook in Nederland leeft de discussie. Zo wordt de app binnenkort verboden op werktelefoons van rijksambtenaren. De stichting vecht tegen TikTok, samen met de Consumentenbond eisen ze onder andere een schadevergoeding. En dat is deels een andere discussie dan in Amerika, waar men zich meer richt op spionage. De Nederlandse rechtszaak zich met name op privacyschending bij kinderen.
Geen verbod
Compliant
Volgens de stichting houdt TikTok zich op meerdere vlakken niet aan de regels. De veranderingen die ze onder meer willen zien zijn:
- TikTok moet een goed leeftijdsverificatiesysteem invoeren
- TikTok moet maatregelen nemen tegen trackingtechnologie en stoppen met het verhandelen van persoonsgegevens
- Gebruikers moeten informatie krijgen over wat er gebeurt met hun persoonsgegevens
- In-app transacties mogen niet meer toegankelijk zijn voor kinderen
- Gevaarlijke content moet verdwijnen
De stichting richt zich niet op een verbod. “Wat TikTok nu doet is niet goed. Ze houden zich niet aan de privacy- en de consumentenwetgeving, de rechten van de kinderen die de app gebruiken zijn niet goed beschermd.” Ze vorderen dat TikTok hun app compliant maakt.
Daarnaast eist Take Back Your Privacy dus een schadevergoeding van ‘in elk geval’ twee miljard euro. Een TikTok-verbod heeft volgens Van der Jagt weinig zin. “Wij zien liever dat de app verandert. Ik heb liever een TikTok dat compliant is en mag blijven, dan dat TikTok verboden wordt en dat er een nieuwe app komt die ‘TakTak’ heet en net zo schadelijk is.”
Ook Scheufler ziet het nut van een verbod niet in. “Dan zou je ook moeten stoppen met Facebook, Instagram en Twitter. Op het moment dat TikTok dingen doet die niet mogen ben ik wel tegen een verbod, maar dat is totaal niet bewezen. Als je als overheid dit soort dingen gaat bepalen, gaat het richting een dictatuur. Dat is misschien een beetje overdreven, maar je doet als overheid wel wat je China verwijt.”
Hoe nu verder?
Bij een eventueel verbod wijzen beide partijen op het gat dat TikTok achter zou laten. “Dan komt er natuurlijk gewoon een andere app”, stelt Scheufler. “YouTube Shorts is groot aan het worden, en ook Facebook en Instagram zijn op de markt. Het algoritme van die apps is echter niet goed genoeg, daarom is TikTok zo goed.” Het (goed werkende) algoritme is een van de aandachtspunten van Take Back Your Privacy. “De app is erg verslavend en gebruikers komen snel terecht in een fuik.” Maar waar de stichting zich vooral op focust is het compliance. “TikTok houdt zich nu simpelweg niet aan de regels en ze verdienen daar hun geld mee. Dat moet stoppen. We merken wel dat er steeds meer bewustwording komt”, aldus Van der Jagt.
De rechtszaak tegen TikTok loopt nog altijd, afgelopen november boekte de stichting haar eerste succes. Op 28 juni staat de stichting weer tegenover TikTok in de rechtszaal.